Beyin pili ameliyatı (Derin Beyin Stimulasyonu)

Hareket bozuklukları cerrahisinde günümüzde en çok uygulanan yöntem beyin pili ameliyatıdır. Bu ameliyat ile beyinde yakınmalardan sorumlu merkezlere ince bir elektrik kablosu yerleştirilip sürekli olarak düşük yoğunlukta elektrik enerjisi verilir. Böylece o bölgede yer alan veya o bölge ile ilişkili beyin hücrelerinde etki yaratılarak yakınmalarda azalma sağlanır.

Beyinde elektriksel uyarımın çeşitli etkilere yol açtığı 100 yılda uzun bir süredir bilinmektedir. Aslında zaten beyin elektrik ile çalışan bir organdır. Hareket bozukluklarında beynin elektriksel uyarımı yaklaşık 50 yıl önce denenmiştir. Ancak bu yöntemin günlük kullanıma girmesi 1987 yılında olmuştur. Önceleri özellikle titreme tedavisinde kullanılmıştır. Sonra çok kısa süre içinde Parkinson hastalığı ve distoni tedavisinde de kullanıma girmiştir.

Beyin pili ameliyatı kimlere yapılır?

Günümüzde özellikle kullanıldığı alanlar Parkinson hastalığı, distoni ve esansiyel tremordur. Uygun hastalarda çok yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır. Son yıllarda epilepsi (sara hastalığı) ve psikiyatrik bozukluklar’da da (depresyon, obsessif kompulsif bozukluk gibi) kullanılmaya başlanmıştır.

Beyin pili ameliyatı nasıl yapılır?

Beyin pili takılmasına karar verilen hastalarda cerrahi öncesi gerekli tetkikler ve tedaviler yapıldıktan sonra hasta cerrahiden bir gün önce hastaneye yatırılır. Çok ayrıntılı beyin MR’ı çekilir. Bu MR bize beyinde elektrodların yerleştirileceği merkezleri gösterir. Ameliyatın yapılacağı sabah hastanın başına stereotaktik çerçeve takılır. Bu işlem lokal anestezi altında yapılır. Daha sonra bilgisayarda cerrahi işlem planlaması yapılır. Elektrodun yerleştirileceği noktanın koordinatları hesaplanır. Ardından hasta ameliyathaneye alınır.

Ameliyat iki aşamadan oluşur. İlk aşamada lokal anestezi altında elektrodlar beyin içindeki merkezlere yerleştirilir. Bu sırada bazı testler ve kayıtlar yapılarak elektrodun tam yerine yerleştirilmesi sağlanır. Bu işlemler sırasında hasta uyanıktır. Bunun ardından hasta genel anestezi ile uyutularak elektrod kabloları cilt altından kulak arkasından köprücük kemiğinin altına ilerletilir. Bu bölgeye yerleştirilen pil ile bağlantı yapılır. Bu şekilde ameliyat bitmiş olur.

Ameliyat sonrası hasta bir gece yoğun bakımda kalır. Ertesi gün normal odaya çıkarak 3-4 gün sonra da taburcu olur.

Pil sürekli elektrik akımını elektrodların ucunun bulunduğu bölgeye verilir. Pilin ilk açılışı genellikle ameliyattan 10-15 gün sonra yapılır. İlk haftalarda ve aylarda her hasta için farklı olan “uygun elektriksel uyarımın” bulunmasına çalışılır. Hasta için en uygun parametreler bulunduğunda hastanın yakınmalarının çoğunun azalması veya geçmesi beklenir.

Beyin pili değiştirilir mi?

Pilden beyne verilen elektrik enerjisinin miktarına bağlı olarak pilin bir ömrü vardır. Pil zayıfladığında sadece köprücük kemiğinin altındaki kısım açılarak pil yenisi ile değiştirilir. BU süre hastadan hastaya fark eder. Şarj edilemeyen piller yaklaşık 3-6 yıl dayanırken, şarj edilebilen piller daha uzun süre dayanmaktadır. Şarj edilebilen pillerin özelliği dışarıdan bir cihaz yardımı ile her gün veya her hafta şarj edilebilmeleridir. Hastada hangi pilin kullanılacağına hasta ile doktor beraber karar verirler.